In memoriam Louise van Trotsenburg (1921-2019)
Louise van Trotsenburg, roepnaam Lous, is op 17 juli jl. op 98-jarige leeftijd overleden.
Zij werd op 11 februari 1921 in Grave, Noord-Brabant geboren en groeide op met een zusje en een broer in een artsengezin. In 1939 begon zij met de studie geneeskunde aan wat toen de Gemeente Universiteit heette, de Universiteit van Amsterdam. De studie werd onderbroken door de oorlog, waarin zij met een klein aantal medestudenten bij hoogleraren thuis clandestien colleges kreeg. Lous heeft met haar zusje Mies en haar broer actief aan het verzet deelgenomen. Lous’ werk bij de ‘verzetskrant’ Het Parool bestond uit stencillen van het nieuws en rondbrengen van de krant. Met haar zus en broer haalde zij niet gebruikte voedselbonnen op, onder anderen van patiënten die in het Wilhelmina Gasthuis (WG) waren overleden (en die ze administratief nog een poos lieten leven) ten behoeve van onderduikers. Een activiteit die uiteraard zeer riskant was.
In 1948 deed zij als inwonend assistent een jaar interne geneeskunde in het Coolsingelziekenhuis te Rotterdam. In 1949 werd zij de eerste vrouwelijke assistent bij de vermaarde neuroloog Prof. A. Biemond in de neurologische kliniek (‘paviljoen 2’) van het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam. Het eerste jaar onbezoldigd! In 1952 vroeg Biemond haar zijn chef-de-clinique te worden.
Haar verdere werkzame leven speelde zich af in paviljoen 2. Zij was een specialist van de oude stempel. Ze maakte lange werkweken en bleef uit plichtsbetrachting regelmatig in het ziekenhuis slapen. Haar leven leek geheel in het teken te staan van de zorg voor haar patiënten. Een vrije zaterdag kende zij niet: patiënten konden naar haar mening niet twee weekenddagen zonder ‘visite’ en dus ‘controleerde’ zij elke zaterdag de patiënten.
Hoewel klein van stuk stond zij haar mannetje. Dat moet Biemond destijds al hebben gezien toen hij haar als chef-de-clinique aanstelde. Zij heeft met strakke hand vele neurologen opgeleid, waarbij ze zo haar persoonlijke voorkeuren had. Vele arts-assistenten dweepten met haar, maar er zijn ook oud-assistenten die nog bleek om de neus wegtrekken als het gesprek over Dr. van Trotsenburg gaat. Zelf verklaarde ze later haar strengheid door haar toewijding aan de patiënten (‘om ongelukken te voorkomen’).
Zij was een uitstekende generalist en had daarnaast haar aandachtsgebieden: infectieziekten en beademing van neurologische patiënten. Patiënten met infecties van het zenuwstelsel, zoals poliomyelitis (dat nog regelmatig voorkwam totdat de vaccinatie in 1956 zijn intrede deed) en meningitis werden opgenomen in paviljoen 5 bij Dr. Roelof van der Heide waarmee zij vriendschappelijke banden onderhield. Paviljoen 2 had een eigen, kleine beademingszaal op de eerste verdieping, waar 4 patiënten konden worden opgenomen. De assistenten werden regelmatig door Van Trotsenburg geschoold in de werking van de beademingsapparatuur. Op het gebied van langdurige beademing van patiënten met neurologische aandoeningen was Lous van Trotsenburg een pionier.
In 1982, bij de overgang van het WG naar het Academisch Medisch Centrum in de Bijlmer besloot Van Trotsenburg in goed overleg met het toenmalige afdelingshoofd Prof. Hans van Crevel niet mee te verhuizen. Zij was toen 61 jaar en had er 30 neurologische dienstjaren op zitten.
In 1985 is zij benoemd tot erelid van de Amsterdamsche Neurologenvereeniging.
Ogenschijnlijk zonder veel moeite heeft zij zich in een leven zonder neurologie geschikt. Met enkele oud-collega’s en vele oud-assistenten heeft zij langdurig contact gehouden. Er was niets meer van haar strengheid over en ze kon mooie anekdotes vertellen over haar WG-tijd. Zij was dankbaar voor de aandacht en had zelf ook veel belangstelling voor het wel en wee van anderen. Tot op hoge leeftijd bleef zij kwiek en heeft zij voor haar oudere zus Mies gezorgd. Pas in haar laatste jaren traden cognitieve stoornissen op, maar zij kon met enige hulp zelfstandig blijven wonen.
Amsterdam heeft een van de vrouwelijke pioniers van de neurologie verloren. Wij gedenken haar met dankbaarheid.
Marianne de Visser, Jan Stam, Hans Speelman
Met dank aan Rien Vermeulen die haar op 1 november 2011 heeft geïnterviewd. De foto is ontleend aan de video-opname van dat gesprek.
